خار استخوانی چیست و چگونه ایجاد می شود؟
خارهای استخوانی، زائده های ریز استخوانی است که حرکت مفصل را محدود می کند. به طور کلی خارهای استخوانی با آرتریت ارتباط داده می شود، اما در برخی موارد به دلیل آسیب دیدگی مفصل یا برخی بیماری های دیگر ایجاد می شود. خارهای استخوانی ممکن است روی هر نوع مفصل بدن از جمله زانو، دست ها و لگن به وجود بیاید، اما اغلب در کف پا به ویژه روی پاشنه پا ایجاد می شود.
خارهای استخوانی که در اصطلاح پزشکی «استئوفیت» نامیده می شوند، قطعات زاید استخوانی هستند که در لبه های استخوان تشکیل می شوند و عوارض متعددی را برای افراد به وجود می آورند.
خار استخوانی بیشتر در کدام استخوان ها تشکیل می شود؟
کلیه استخوان های بدن مستعد ابتلا به این عارضه هستند، اما عموما استئوفیت در مکان هایی تشکیل می شود که دو استخوان برخورد زیادی با هم دارند؛ مانند مفاصل زانو، لگن، بازو و انگشتان، اما دیده شده است که در محل اتصال تاندون ها و غضروف ها به استخوان نیز خار تشکیل می شود.
شایع ترین علامت خار استخوانی چیست؟
در صورتی که عارضه خار استخوانی تا پیش از سالخوردگی تشخیص داده نشود و در جهت درمان آن اقدامی صورت نگیرد، فرد دچار دردهای بسیار شدید استخوان های سراسر بدن می شود و در معرض شکستگی استخوان نیز قرار می گیرد.
این عارضه به صورت عمومی علامت شاخصی ندارد و افراد در اکثر موارد تا پیش از عکس برداری با اشعه ایکس متوجه آن نمی شوند. اما در خصوص علائم شایع استئوفیت می توان به درد، کاهش حرکت مفاصل، بیرون زدگی ناگهانی سر استخوانی - که بسیار نادر است- تیر کشیدن ستون فقرات (ناشی از تماس خاراستخوانی با اعصاب نخاع) و صداهای متعدد مفاصل اشاره کرد.
خار استخوانی چگونه ایجاد می شود؟
در اکثر موارد افرادی که دچار آرتروز هستند عارضه یاد شده را نیز تجربه می کنند، زیرا در آرتروز غضروف های بین استخوان ها تا حد زیادی از بین می روند و بدن حین تلاش برای بازسازی این غضروف ها، قطعات مازاد استخوانی تولید می کند که به مرور مبدل به خار استخوانی می شود.
همچنین به این نکته نیز باید اشاره کرد که عارضه استئوفیت
در برخی موارد نشانه ابتلا به بیماری هایی از قبیل DISH - روییدن
قطعات استخوانی روی نخاع- تخریب تدریجی استخوان خصوصا در ناحیه گردن و تنگی کانال نخاع است.
تشخیص استئوفیت چگونه صورت می گیرد؟
بیماران اغلب پس از احساس درد و مراجعه به پزشک تحت معاینه بدنی و عکس برداری با اشعه ایکس و MRI قرار می گیرند. به این ترتیب محل دقیق خار استخوانی مشخص می شود و می توان در جهت درمان آن اقدام کرد.
در خصوص درمان این عارضه توضیح دهید؟
با وجود اینکه هنوز درمان کاملا مشخصی برای خار استخوانی وجود ندارد، اما با مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب (NSAIDs)، فیزیوتراپی و در نهایت جراحی می توان علائم استئوفیت را تا حدودی کاهش داد.
لازم به یادآوری است در صورتی که عارضه خار استخوانی تا پیش از سال خوردگی تشخیص داده نشود و در جهت درمان آن اقدامی صورت نگیرد، فرد دچار دردهای بسیار شدید استخوان های سراسر بدن می شود و در معرض شکستگی استخوان نیز قرار می گیرد.
درمان های خانگی خار استخوانی
برای درمان خارهای استخوانی از جمله خار پاشنه پا می
توانید خودتان راه های زیر را امتحان کنید.
- برای کاهش درد، دانه کتان گرم
شده را روی پارچه ای قرار دهید و محل درد را با آن پارچه ببندید.
- روزی 4 تا 5 بار کمپرس سرد روی
قسمت ملتهب قرار دهید، اما در موارد حاد از کمپرس گرم استفاده کنید.
- مواد غذایی حاوی اسید چرب امگا 3 مانند
ماهی را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
- شیشه آب یخ را روی زمین قرار
دهید و کف پا را روی آن حرکت دهید.
- پماد فلفل نیز می تواند در
تسکین درد موثر واقع شود.
- مصرف غذاهای سالم به ویژه غذاهای ارگانیک را
افزایش دهید.
- از خوردن غذای تهیه شده با
روغن جامد، نوشیدنی های گازدار و... که حاوی افزودنی های شیمیایی است و می تواند
در جذب کلسیم اختلال ایجاد کند، پرهیز کنید.
- برنامه غذایی باید غنی از
منیزیم، کلسیم و
ویتامین D باشد تا مانع از دست رفتن استخوان شود.
- پس از بیدار شدن از خواب در
حالی که نشسته اید، آرام پاها را بلند کنید.
- از کفی پاشنه که علاوه بر
حمایت از قوزک پا، درد خار استخوان را کاهش می دهد، استفاده کنید.
- از نشستن طولانی مدت پشت میز
که باعث اختلال در گردش خون می شود، بپرهیزید.
- هنگام خواب زیر پاها را بالشت
قرار دهید تا کمی بالاتر قرار بگیرد.
- هنگام نشستن پشت میز از زیر
پایی استفاده کنید تا مانع ورم و التهاب شود.
- در استخوان های ضعیف شده خطر
شکستگی و بیماری استخوان بیشتر است و به طور جدی می تواند روی کیفیت زندگی تأثیر
بگذارد. متأسفانه اغلب ما به میزان مصرف کلسیم و ویتامین توجهی نداریم. مصرف کلسیم
را به ویژه اگر بالای 60 سال دارید بیشتر کنید. برای میزان مصرف ویتامین و ماده
معدنی با پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید.
ایسنا
روزنامه خراسان
تبیان
علی رشیدنهال