RNA مثبت و منفی

به طور کلی نوکلئیک اسیدهای رشته ای می توانند به شکل های زیر باشند:

قطعه قطعه یا رشته ای پیوسته

تک رشته ای یا دو رشته ای

خطی یا حلقوی.

توالی نوکلئیک اسیدها می توانند یک پیام ساده را رمز دهی کنند یا صدها آنزیم و پروتئین های ساختاری را رمزدهی کنند.

همان طور که می دانید: ویروس ها به دو گروه ویروس های DNA دار و ویروس های RNA دار تقسیم می شوند.

RNA ویروس ها

سه نوع RNA برای ویروس ها وجود دارد. رشته ای مثبت (+) و رشته ای منفی (-) و یا RNA ویروس های بازگشت کننده (رترو ویروس).

مثبت بدین معنی است که RNA دقیقاً شبیه mRNA است. وقتی که یک ویروس RNA دار رشته ای مثبت وارد یک سلول میزبان می شود RNA آن می تواند سریعاً توسط ریبوزوم های میزبان به پروتئین ترجمه شود . وقتی که ویروس های RNA دار رشته ای منفی وارد یک سلول می شوند قادر نیستند که بلافاصله ترجمه را شروع کنند باید ابتدا به فرم های RNA رشته ای مثبت تبدیل شوند ( مانند mRNA ) برای اینکار ویروس های RNA دار رشته ای منفی باید در کپسید هایشان یک آنزیم را که RNA پلیمراز وابسته به RNA نام دارد را حمل کنند که کار این آنزیم تبدیل نسخه برداری رشته های منفی به رشته های مثبت است. سلول های انسانی RNA پلیمراز وابسته به RNA را ندارند. بنابراین ویروس های رشته ای منفی خودشان باید آنها را حمل کنند.

فرآیند ترجمه در ویروس های RNA مثبت و منفی

یک نوع مخصوص ویروس های RNA دار در اینجا ذکر می شود به نام رتروویروس ها که ویروس های HN یک عضو از آن ها هستند.

RNA رتروویروس ها به یک مدل معکوس یعنی DNA رونویسی می شود. برای این منظور این ویروس ها یک آنزیم منحصر به فرد را حمل می کنند که ترنس کرپیتاز معکوس نامیده می شود.

DNA ویروس ها

برخلاف RNA ، DNA نمی تواند مستقیماً به پروتئین ترجمه شود ابتدا باید به mRNA تبدیل شود و سپس به پروتیئن های ساختاری و آنزیم ها ترجمه شود. هر ویروس DNA دار هم رشته منفی و هم رشته ی مثبت دارد که یک حالت امتناع کننده را پیش می آورد مثبت برای رونویسی نشان دار می شود در حالی که رشته ی منفی نادیده گرفته می شود.

رشته ی مخالف  RNA رشته ای مثبت مستقیماً به پروتیئن ترجمه می شود و DNA رشته ای مثبت به عنوان یک الگو برای رونویسی و تبدیل به mDNA استفاده می شود.

ویروس ها با توجه به نوکلئیک اسیدی که دارند، به صورت زیر طبقه بندی می شوند:

DNA دار یا RNA دار

دارای اسید نوکلئیک دو رشته ای یا تک رشته ای

دارای اسیدهای نوکلئیک تک قطعه ای یا چند قطعه ای

دارای RNA رشته ای مثبت یا رشته ای منفی

تعریف قطبیت:  به RNA ای سنس مثبت می گویند که از روی همان RNA به طور مستقیم عملیات ساخت پروتئین صورت بگیرد یا در واقع به عنوان یک RNA پیامبر یا messenger RNA یا mRNA  عمل کنه. ولی سنس منفی RNA ای است که اول باید از روی آن یک RNA مکمل سنتز شود بعد اون RNA سنتز شده به عنوان mRNA عمل نماید.

 

رونویسی اولیه

ژنوم ویروس هایی که از ssRNA با پلاریته مثبت تشکیل یافته‌اند بلافاصله پس از ورود به یاخته میزبان با ریبوزوم اتصال یافته و ترجمه می‌شود و تمام ویروس های دیگر مثل ssRNA با پلاریته منفی یا آنها که RNA دو رشته‌ای ، DNA  دو رشته‌ای و یا DNA تک رشته‌ای دارند بایستی ابتدا از روی ژنوم خودشان mRNA اولیه را تولید کنند ویروس های DNA دار که در هسته تکثیر پیدا می‌کنند از آنزیم  RNAپلیمراز شماره 2 یاخته (سلول) میزبان استفاده می‌کنند ، ولی ویروس های RNA دار لازم است آنزیم ترانس کریپتاز ویژه‌ای به همراه داشته باشند. در اثر رونویسی اولیه و ترجمه  mRNA‌های تولید شده پروتئین ها بوجود می‌آیند که یا به صورت آنزیم‌هایی عمل می‌کنند که برای تکثیر ژنوم ویروس و رونویسی از آن به کار روند و یا تنظیم فعالیت های ویروسی و یاخته را به عهده دارند.

منابع :

1- کتاب میکروب شناسی پزشکی/فصل 8 ویروس شناسی بالینی/همانند سازی و طبقه بندی ویروس ها

2- دانشنامه رشد