آنتی بیوتیک ها در بدن چگونه عمل می کنند؟

🔵 باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک چگونه پدید می آیند؟

✳ پادزیست ها (آنتی بیوتیک ها)

آنتی بیوتیک ها مواد شیمیایی هستند که از قارچ های میکروسکوپی و باکتری ها گرفته می‌شوند و از ادامه زندگی سلول های یوکاریوت ها یا پروکاریوت ها جلوگیری نموده و یا مانع تکثیر آنها می‌شوند.

👈 بیشتر آنتی بیوتیک ها بر روی هر دو نوع سلول پروکاریوتی و یوکاریوتی اثر می‌کنند و به همین دلیل نمی‌توان همه آن ها را از نظر درمانی برای انسان مورد استفاده قرار داد.

✅ آنتی بیوتیک ها روی واکنش های بنیادی یک سلول اثر می‌کنند. بعضی از آن ها خاصیت ضد سرطانی دارند زیرا اثر آن ها بیشتر روی سلول هایی است که در حال تقسیم سریع هستند و به همین دلیل باکتری ها و سلول های مغز استخوان که سازنده گویچه‌های سفید خون و گویچه‌های قرمز خون می‌باشند و همچنین سلول های سرطانی در مقابل آنتی بیوتیک ها حساسیت بیشتری دارند.

✅ انواع آنتی بیوتیک ها و چگونگی تأثیر آن ها

آنتی بیوتیکهای مهار کننده همانند سازی DNA :

آنتی بیوتیک هایی که از همانند سازی DNA جلوگیری می‌کنند عبارتند از: میتومایسین (Mytomycin) که به دو رشته DNA مکمل متصل شده و از جدا شدن آن ها از یکدیگر جلوگیری می‌کند. آنتی بیوتیک دیگری به نام اکتینومایسین D درغلظت های زیاد همانندسازی DNA را مهار می‌کند. این آنتی بیوتیک دارای دو حلقه مسطح با پیوندهای مضاعف است و می‌تواند خود را
بین نوکلئوتیدها جای داده و بدین ترتیب همانند سازی را مختل کند.

آنتی بیوتیک های مهار کننده سنتز RNA :

اکتینومایسین آنتی بیوتیکی است که به DNA (به باز گوانین) متصل شده و از سنتز RNA پیک جلوگیری می‌کند. از این آنتی بیوتیک در پژوهش های بیوشیمی برای مطالعه اثر برخی از مواد شیمیایی بر روی سنتز RNA پیک استفاده می‌شود مثلا برای تعیین طول عمر RNA پیک. اکتینومایسین یکی از داروهای ضد سرطانی خوب محسوب می‌شود. آنتی بیوتیک ریفامپسین با آنزیم RNA پلیمراز ترکیب شده و سنتز RNAها را متوقف می‌کند.

آنتی بیوتیک های مهارکننده پروتئین سازی :
- موثر در پروکاریوت ها :  یورین تری کربوکسیلیک اسید در مرحله آغازی سنتز پروتئین ، آنیزومایسین و کلرامفنیکل و تتراسایکلین در مرحله طویل شدن و تتراسایکلین و استرپتومایسین در مرحله آخر از پروتئین سازی ممانعت به عمل می‌آورند.
- موثر در یوکاریوت ها : پورومایسین و اسپارسومایسین و استرپتومایسین از پروتئین سازی در یوکاریوت ها جلوگیری می‌کنند.

😞 مقاومت بر علیه آنتی بیوتیک ها :

در هر یک میلیون تقسیم سلولی یک جهش یافته را می‌توان یافت که به یک آنتی بیوتیک مقاوم باشد. هر گاه این جهش در بیمار تحت درمان با آنتی بیوتیک رخ دهد، جهش یافته قدرت زنده ماندن بیشتری از سایر میکروب های میزبان را داراست و در مدت کوتاهی تعداد آن ها افزایش می‌یابد و درمان با همان آنتی بیوتیک نتیجه مطلوبی به دست نمی‌دهد. و باید آنتی بیوتیک دیگری جایگزین آن شود.

🌐 دانشنامه رشد/همراه با اندکی تغییر

بیولومینسانس (زیست افروزش) چیست؟

کلمه "بیولومینسانس" از دو کلمه "بیو" و "لومینسانس" تشکیل شده که بیو به معنی "موجود زنده" و لومینسانس به معنی "انتشار نور سرد".
بنابراین بیولومینسانس به انتشار نور از برخی از موجودات زنده گفته می شود.

بیولومینسانس در موجودات مختلف با اشکال ظاهری متنوع و با مکانیسم‌های مختلف انجام می‌شود. برخی جانوران اندام‌های نورانی پیچیده‌ای که مانند چشم است دارند، در این جانوران انتشار نور تحت کنترل سیستم عصبی است و نور بر اساس نیاز یا باتحریک عصبی آزاد می‌شود. از جمله این جانوران ماهی منور و اختاپوسهای نور افشان است. در برخی دیگر یک سلول منفرد همه‌ی دستگاه‌های مورد نیاز برای نشر نور را دارد و نور به طور ممتد نشر می‌شود (باکتری‌ها و قارچ‌های منور از این دسته هستند). بسیاری از گروه‌های دیگر موجودات لومینسانس حد واسط این دو گروه اند.

به بیان دیگر ، بیولومینسانس یا زیست افروزش، عبارت است از تولید نور به وسیله‌ یک ارگانیسم زنده، که به دلیل اکسیداسیون یک پیش ماده (سوبسترا) نظیر لوسی فِرین توسط آنزیم لوسی فِراز رخ می‌دهد. باکتری‌های نورافشان، فراوان ترین موجودات زنده بیولومینسانت هستند که اغلب در زیستگاه‌های دریایی یافت می‌شوند.
🔹واژه‌ی لومینسانس به معنی انتشار نور سرد است. منظور از نور سرد این است که کمتر از ۲۰ درصد تابش حرارتی تولید می‌شود و لومینسانس یا نور سرد نباید با فلورسانس، فسفورسانس و یا شکست نور اشتباه شود.
🔹بیولومینسانس (تولید و نشر نور) در اثر انجام یک واکنش شیمیایی - آنزیمی، از موجودات زنده است و بر خلاف واکنش‌های زیستی معمول، که انرژی به صورت گرما به محیط داده می‌شود، انرژی این واکنش به انرژی نورانی مبدل می‌شود.

🔆 Aliivibrio fisher
یک باکتری است که به دلیل توانایی تولید نور به آن باکتری بیولومینسانس گفته می شود.

حشره شب تاب

مرگ خاکستری!

فقط لمس این مخدر می تواند خطرناک باشد!

مقامات فدرال نگرانی خود را در رابطه با مخلوط جدیدی از مواد مخدر که در خیابان های ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد، ابراز کردند. مخلوط جدید، که به عنوان “مرگ خاکستری” خوانده می شود، قوی تر از هروئین است و می تواند در صورت لمس کشنده باشد.
مدیر بخش شیمی در دفتر تحقیقات جورجیا، در یک گزارش خبری اذعان داشت : “مرگ خاکستری یکی از ترسناکترین و بدترین ترکیباتی است که من در تقریبا ۲۰ سال تجزیه و تحلیل داروهای شیمیایی دیده ام”.
مرگ خاکستری ترکیبی از چندین مواد مخدر است، از جمله هروئین، فنتانیل، کارفنتانیل و همچنین “U-47700” که یک ماده مخدر مصنوعی است که توسط سازمان مواد مخدر ایالات متحده در رده خطرناکترین مواد مخدر دسته بندی شده است.
یک بولتن منتشر شده درباره قاچاق مواد مخدر سواحل خلیج آمریکا، نشان داد که “مرگ خاکستری” از پتانسیل تخریب بیشتری نسبت به هروئین برخوردار است. کارشناسان خاطر نشان کردند که به علت قدرت بالای این مخدر جدید و همچنین توانایی زیاد پوست برای جذب آن، حتی لمس “مرگ خاکستری” می تواند خطرناک باشد.
درست همانند ترکیبات بُتُن، درجه سختی “مرگ خاکستری” می تواند متفاوت باشد و نمونه های مختلفی از آن در حالاتی همچون سخت، تکه تکه و یا حتی پودری مرغوب، یافت شده است. کارشناسان هنوز از مواد دقیق تشکیل دهنده و غلظت “مرگ خاکستری” اطمینان ندارند. به همین دلیل مصرف کنندگان آن، ممکن است کوچکترین ایده ای از آنچه که مصرف می کنند، نداشته باشند. این ماده مخدر را با روش های مختلفی از جمله تزریق، بلعیدن، در سیگار کشیدن یا حتی استنشاق آن از راه بینی، مصرف می کنند.
تا کنون، چندین گزارش مبنی بر اوردوز مصرف کنندگان “مرگ خاکستری” در ایالات جورجیا، آلاباما و اوهایو در سال ۲۰۱۶ به دست رسیده است. “U-47700” که یکی از مواد تشکیل دهنده “مرگ خاکستری” است، خود به تنهایی موجب چندین مورد اوردوز در نیویورک و کارولینای شمالی شده است. در سه ماه گذشته سال جاری، حداقل ۵۰ پرونده اوردوز توسط “مرگ خاکستری” در ایالت جورجیا به ثبت رسیده است.
با توجه به آمار به دست رسیده از مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها، بیش از ۳۳،۰۰۰ نفر در ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۵ به دلیل مصرف بیش از اندازه مواد مخدر، مرده اند.

منبع: www.natureworldnews.com

آکواپورین ها (کانال های آبی)

آب از دو طریق از غشای یاخته (سلول) عبور می کند :

1- با انتشار از غشا

2- از طریق کانال های آب (آکوا پورین ها)

آکواپورین ها تقریباً در تمام موجودات زنده وجود دارند ولی دارای گستردگی فراوانی در گیاهان می باشند، و حرکت آب یا دیگر مولکول های کوچک را از خلال غشاها آسان می کنند.

ویژگی های عملکرد اولین آکوا پورین در سال 1992 گزارش شد. اما وجود آنها از قبل مشخص بود زیرا نفوذ پذیری اسمتیک در بعضی یاخته های های اپی تلیال خیلی بیشتر از انتشار ساده بود. یک «آکوا پورین» انسانی عبور آب را تقریبا تا 3 بیلیون مولکول در ثانیه تسهیل می کند.

آکواپورین ها در غشاء یاخته های تمام جانداران ازجمله گیاهان و حشرات حتی در باکتری‌ها وجود دارند. بیش از ده آکواپورین در پستانداران شناسایی شده است که به عنوان کانال انتقال آب در یاخته ها عمل می‌کنند. این کانال‌ها به ویژه در یاخته هایی که باید حجم زیادی از آب را مبادله کنند از اهمیت خاصی برخوردار هستند.

نمونه‌ این یاخته‌ها در بدن انسان یاخته‌های کلیه هستند که روزانه ده‌ها لیتر آب را مبادله می‌کنند. اختلال در عملکرد کانال‌های آب در آن ها به بیماری‌هایی نظیر دیابت بی‌مزه منجر می‌شود که در آن حجم ادرار بیمار به شدت افزایش می یابد.

آکواپورین در گویچه های قرمز(گلبول قرمز) قبل از همه کشف و بیشتر از همه مطالعه شده است.

از نظر ساختاری، آکواپورین ها هومو تترامرهایی هستند که هر مونومر شامل دو همی پور به هم چسبیده است که تشکیل یک کانال آب را می دهند.

آکوا پورین ها الگوهای متفاوتی از گلیکولیزاسیون دارند. تنظیـم فعا لیت بیشتر آن ها از طریق فسفوریلاسیون یک پروتئین کینازA  انجام می شود.

آکواپورین های کلاسیک فقط کانال های آب بوده و به یون ها و مولکول های کوچک دیگر اجازه عبور نمی دهند. تعدادی آکوپورین با نام aquaglycoporins  آب را به همراهی گلیسرول و معدودی دیگر از مولکول های کوچک عبور می دهند.

کانال‌های آب در یاخته‌های عدسی چشم، نقش ثانویه بسیار مهمی را ایفا می‌کنند که نظم بخشیدن و تثبیت یاخته های عدسی از طریق پیوند محکم پروتئین‌ کانال‌های غشایی در سلول‌های مجاور است. سلول‌های فیبری موجود در عدسی چشم باید کاملاً به یکدیگر متصل باشند چون در صورت کوچک‌ترین اختلال در ارتباط بین سلول ها انکسار نور و شفافیت عدسی در آنها، کاهش می‌یابد که به این پدیده کاتاراکت یا آب مروارید گفته می شود.

جهش یک ژن یا تغییر یک آمینواسید می‌تواند باعث از بین رفتن ساختمان و مختل شدن عملکرد پروتئین در غشا شود که می‌تواند به بروز برخی بیماری‌های پوستی نیز منجر شود.  مبتلایان به این بیماری‌ها پوست بسیار خشکی دارند و در برابر تشنگی و تغییرات آب بدنشان، شدیداً حساسند و با مشکلات مختلفی در پوست، چشم و سایر اعضای بدن مواجه می‌شوند.

انگل مالاریا هنگامی که به خون انسان یا سایر جانوران راه می‌یابد در مرحله تولید مثل به جذب مقدار زیادی مواد قندی از داخل یاخته نیاز  دارد که این کار از طریق همین کانال ‌ها انجام می‌شود. البته این کانال‌ها از جهت دیگری هم برای ادامه حیات انگل ضروری هستند و آن وقتی است که انگل در هنگام عبور از کلیه انسان که فشار اسمزی فوق العاده شدیدی دارد باید مقدار آب درون یاخته‌هایش را به سرعت تنظیم کند. در انگل مالاریا کانال‌های آب در غشای یاخته علاوه بر آب، مولکول‌های قندی کوچکی را نیز منتقل می‌کنند که برای انگل بسیار ضروری است. با توجه به شناسایی نقش حیاتی کانال‌های آب و قند در زندگی انگل مالاریا می‌توان با ساخت ترکیبی که بتواند عملکرد این کانال‌ها را مختل کند به دارویی بسیار مؤثر علیه این انگل دست یافت.

با تحقیقات گسترده صورت گرفته ساختمان سه بعدی چندین پروتئین از خانواده آکواپورین‌ها که مربوط به گونه‌هایی از پستانداران و باکتری‌ها هستند مشخص شده است. آکواپورین ها به نوعی استثنایی‌ترین انواع کانال‌های غشایی هستند چرا که ساختار کریستالی سه بعدی چندین عضو این خانواده کاملا مشخص شده است.

منابع:

 http://lms.bums.ac.ir 
https://www.ir-translate.com 

خلاصه شده همراه با اندکی تغییر

انواع آکواپورین ها در یاخته های انسانی

نام	محل	عملکرد
آکواپورین-0	چشم/یاخته های فیبری عدسی گلبول قرمز کلیه/مجاری ابتدایی	تنظیم مایع داخل عدسی حفاظت اسمزی تغلیظ ادرار
آکواپورین-1	چشم/اپیتلیوم مژکی مغز/شبکه کورویید شش/سلولهای اپیتلیال کیسه هوایی	تولید مخاط آبکی تولید CSF
آکواپورین-2	کلیه/مجاری جمع کننده کلیه/مجاری جمع آوری کننده	واسطهADH   باز جذب آب
آکواپورین-3	نای /یاخته های اپیتلیال کلیه/مجاری جمع کننده مغز/ یاخته های اپندیمال	ترشح آب به داخل نای باز جذب آب بالانسCSF
آکواپورین-4	مغز- هیپوتالاموس شش- اپیتلیوم برونش	عمل اسموسنسینگ ترشح مایع برونش
آکواپورین-5	غدد اشکی	تولید اشک
آکواپورین-6	کلیه سلولهای چربی	انتقال چربی به خارج آدیپوسیتها
آکواپورین-7	بیضه و اسپرم
آکواپورین-8	بیضه   لوزالمعده   کبد   دیگر
آکواپورین-9	گلبولهای سفید

 

کلسترول چیست؟

کلسترول ماده ای است از جنس چربی که در تمام سلول های بدن وجود دارد و در ساخت دیواره ی سلولی و برخی هورمون ها نقش مهمی را ایفا می کند. مولکول های چربی پس از جذب از روده در سیستم گردش خون توسط کلسترول حمل می شوند. قسمت اعظم کلسترول در داخل بدن و توسط کبد ساخته می شود و بقیه آن با مصرف غذاهای پر کلسترول و پر چرب وارد بدن می شود.

انواع کلسترول

1- کلسترولLDL: این نوع کلسترول خاصیت چسبندگی دارد و به راحتی به جدار داخلی دیواره ی رگ ها می چسبد و باعث باریک شدن و در نهایت انسداد مجرای داخلی رگ ها می گردد. از این رو به کلسترول بد معروف است.

2- کلسترولVLDL: این نوع کلسترول مولکول های چربی را از کبد به دیگر قسمت های بدن حمل می کند و بعد از انتقال چربی به بافت ها تبدیل به کلسترولLDLمی گردد.

3- کلسترولHDL: این نوع کسترول، کلسترول هایLDL موجود در طول دیواره ی رگ ها را پیدا کرده و به آن ها می چسبد و آن ها را از جدار رگ ها پاک می کند و از باریک شدن و انسداد رگ ها جلوگیری می نماید. به همین جهت به کلسترول خوب معروف است.

میزان مناسب کلسترول خون چقدر است؟

اگر کلسترول خون شخص کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر خون باشد نشانه ی بسیار خوبی برای سلامت یک قلب سالم است. اما اگر کلسترول خون بین 200 تا 239 میلی گرم در دسی لیتر خون باشد شخص در مرز خطر بالا رفتن کلسترول و خطر ابتلا به حمله ی قلبی قرار دارد و زمانی که کلسترول خون بالاتر از 240 میلی گرم در دسی لیتر خون باشد خطر حمله ی قلبی را باید جدی گرفته و حتماً میزان آن را به وسیله ی دارو و رژیم غذایی و یا هر دو کاهش داد.

اگر فردی همراه با کلسترول بالا مبتلا به فشار خون بالا نیز باشد احتمال خطر حمله ی قلبی به 6 برابر می رسد و اگر این فرد سیگاری هم باشد احتمال خطر به 20 برابر یا بیشتر خواهد رسید.

گیاهان ضد کلسترول هستند

به طور کلی تمام گیاهان مانند سبزیجات، حبوبات و غلات فاقد کلسترول اند. اما در بین آن ها موادی مانند جو، کدو، شوید و سیر اثر ضد کلسترول بسیار قوی تری را بروز می دهند که دلایل آن مربوط به وجود اسید چرب امگا- 3، پکتین، فیبر و بتاکاروتن وغیره می باشد.

سویا نیز باعث کاهش کلسترول خون می شود. سویا به سه دلیل باعث کاهش کلسترول خون می گردد:

1- فاقد کلسترول است.

2- حاوی پروتئین است، چرا که پروتئین کلسترول خون را کاهش می دهد.

3- اکثر چربی های موجود در سویا از نوع چربی های غیر اشباعPUFA است.

بنابراین در افراد مبتلا به کلسترول بالا سویا می تواند به عنوان یک منبع پروتئین غذا باشد و تا حد زیادی جایگزین گوشت گردد.

مواد غذایی غیر مجاز برای افراد دارای کلسترول بالا

غذاهای سرخ شده- لبنیات پر چرب- غذاهای آماده مانند سوسیس، کالباس و پیتزا- چربی های اشباع شده مانند روغن های حیوانی و گیاهی جامد و کره- امعاء و احشاء حیوانی مانند دل، جگر، قلوه، سیرابی و مغز- میگو و گوشت های پر چرب (حتی الامکان باید چربی های قابل رویت جدا شوند)- دسرهای چرب - انواع کلوچه، کیک، شیرینی ها مخصوصاً شیرینی تر- روغن نارگیل - سس های سالاد - انواع شکلات ، چیپس و پفک- زرده تخم مرغ هم محدود به 3-2 عدد در هفته می شود.

تاثیر رژیم غذایی در کاهش کلسترول خون

با ایجاد تغییر در نوع غذاها می توان میزان کلسترول خون را کاهش داد. مقدار کلسترول خون تحت تاثیر مواد غذایی مصرفی و نیز ارث می باشد اما با کاهش چربی های غذایی می توان زمینه ارثی را تا حدودی کنترل نمود. کاهش کلسترول خون با کاهش دریافت کلسترول و چربی رژیم و افزایش مصرف فیبرهای غذایی محلول و ثابت نگه داشتن وزن در حد مناسب امکان پذیر است. همراه با کاهش مصرف چربی های جامد باید غذاهای غنی از نشاسته مانند نان و سیب زمینی آب پز یا کبابی، غلات و حبوبات، میوه و سبزیجات، شیر و لبنیات کم چرب و همچنین روغن زیتون مصرف شود.

در افراد دچار اضافه وزن و کلسترول خون بالا، کاهش وزن کمک شایانی می کند.

کاهش کلسترول خون با ورزش

انجام فعالیت های ورزشی باعث کاهش کلسترول خون می گردند، اما این فعالیت ها شامل نظافت منزل، باغبانی کردن ، طراحی برنامه یا فکر کردن نمی باشد.

تمرینات ورزشی به چند روش به کاهش کلسترول خون کمک می کند:

- ورزش باعث افزایش مقدارHDL خون توام با کاهشLDL می گردد.

- ورزش موجب کاهش وزن و کنترل آن می شود.

- ورزش منجر به بهبود گردش خون و پاک شدن خون از مواد زائد می گردد و عضله ی قلب را قوی تر کرده و اثر مثبتی بر روی عمل پمپ قلب دارد.

                                                                                                       /http://www.tebyan.net

داروها و مراحل بیهوشی

پیش از جراحی، متخصص بیهوشی ملاقاتی با بیمار دارد تا بتواند بهترین و مناسب ترین داروها و مقدار آن را با توجه به شرایط بیمار تعیین کند. اهمیت این مقادیر به علت تاثیر آنها بر ایمنی فرآیند بیهوشی است بر اساس شرایط پزشکی فعلی بیمار، ممکن است متخصص بیهوشی این اطلاعات را یک بار دیگر در روز جراحی مورد ارزبابی قرار داده و تغییراتی اعمال کند. پاسخ گویی صحیح و دقیق به این سوالات در تعیین داروهای بیهوشی بسیار مهم است.

در پزشکی جدید، بیهوشی عمومی به عنوان حالتی تعریف می‌شود که در آن فرد به علت استفاده از داروهای بیهوشی، به طور کامل هوشیاری خود را از دست می‌دهد. در طی این فرآیند داروهای مختلف و با اثرات متعدد به بیمار داده می‌شوند که هدف کلی آنها ایجاد حالت عدم هوشیاری، فراموشی و بی‌دردی است.
انتخاب روش بهینه و داروی مؤثر برای هر بیمار به عهده متخصص بیهوشی است.
بیهوشی عمومی فرآیند پیچیده‌ای است که مراحل زیر را شامل می‌شود:
ارزیابی‌های پیش از بیهوشی
تجویز داروهای بیهوشی عمومی
معاینه وضعیت قلب و تنفس بیمار
بی‌دردی
کنترل مجاری ورود هوا
کنترل مایعات
کنترل درد پس از جراحی

 
‏1- ارزیابی‌های پیش از بیهوشی

پیش از جراحی، متخصص بیهوشی ملاقاتی با بیمار دارد تا بتواند بهترین و مناسب‌ترین داروها و دوزها را با توجه به شرایط بیمار تعیین کند. اهمیت این مقادیر به علت تأثیر آنها بر ایمنی فرآیند بیهوشی است. اطلاعاتی که برای این ارزیابی از بیمار گرفته می‌شوند عبارتند از: سن، وزن، داروهای مورد استفاده، وجود سابقه قرار داشتن تحت بیهوشی عمومی. بر اساس شرایط پزشکی فعلی بیمار، ممکن است متخصص بیهوشی این اطلاعات را یک بار دیگر در روز جراحی مورد ارزیابی قرار داده و تغییراتی اعمال کند. پاسخ گویی صحیح و دقیق به این سؤالات در تعیین داروهای بیهوشی بسیار مهم است. به عنوان مثال شخصی که از مواد الکلی یا اعتیادآور استفاده می‌کند، در صورت پنهان کردن این مسأله احتمالاً در حین جراحی به هوش بوده و یا دچار افزایش فشار خون خواهد شد. استفاده از برخی داروها نیز ممکن است با داروهای بیهوشی تداخل داشته و خطراتی را برای بیمار به وجود آورند.
یکی از جنبه‌های مهم این ارزیابی، بررسی و معاینه دقیق مجاری عبور هوا است. این بررسی شامل معاینه دهان و بافت‌های اطراف حنجره است. وضعیت دندان‌ها و میزان انعطاف‌پذیری گردن بازبینی می‌شود. در صورتی که کارگذاری لوله تراشه در گلو مشکل باشد، روش‌های جایگزینی مانند لوله‌گذاری در نای، حلق و ... استفاده می‌شود.
‏
2- داروهای پیش از عملاز چندین ساعت تا چند دقیقه قبل از شروع جراحی ممکن است متخصص بیهوشی داروهایی را از طریق تزریق داخل رگ و یا به صورت خوراکی تجویز کند. معمو‌ل‌ترین داروهای پیش از عمل عبارتند از ترکیبات نارکوتیک و سدتیو.
3- انجام بیهوشی بیهوشی عمومی هم در اتاق عمل و هم در اتاق مخصوص بیهوشی قابل انجام است. داروی بیهوشی به یکی از روش‌های تزریق داخل رگ )‏IV‏) و یا استنشاق ماده بیهوشی از درون یک ماسک صورت به بدن وارد می‌شود. بیهوشی از طریق تزریق داخل رگ سریع‌تر از استنشاق عمل می‌کند. بیمار در عرض 20-10 ثانیه به طور کامل بیهوش می‌شود. داروهای بیهوشی تزریقی معمولاً عبارتند از پریوفول، کتامین، اتومیدیت و ...
‏4- حفظ بیهوشی
طول مدت تأثیر مواد بیهوشی بین 5 تا 10 دقیقه است و پس از آن فرایند به هوش آمدن آغاز می‌شود. برای افزایش مدت بیهوشی (تا زمان پایان جراحی)، باید مقدار مشخص از ترکیبات اکسیژن، ‏NO2‎‏ و مواد بیهوشی دیگر از طریق استنشاق به بیمار داده شود. راه دیگر تزریق دوزهای معینی از ماده بیهوشی است. هر گاه سطح مواد بیهوشی در مغز از حد معینی کمتر شود فرآیند ریکاوری (بازگشت به سطح هوشیاری) اتفاق می‌افتد. از سال 1990، شیوه تزریق کنترل شده مواد بیهوشی با استفاده از پمپ اینفیوژن ابداع شده است. این روش به علت تسریع ریکاوری و کاهش مشکلات پس از بیهوشی (نظیر حالت تهوع و ...) ترجیح داده می‌شود.
‏5- روش‌های نوین استفاده از شیوه‌های انسداد عصبی- عضلانی، بخشی از بیهوشی مدرن است. در این شیوه نیازی نیست که عمق بیهوشی خیلی زیاد باشد. مانیتورینگ این روش به وسیله دستگاه تحریک‌کننده اعصاب محیطی انجام می‌شود. این وسیله پالس‌های الکتریکی کوتاهی را به اعصاب فرستاده و واکنش عضلات را بررسی می‌کند.
‏6- کنترل وضعیت مجاری عبور هوا
هم زمان با کاهش هوشیاری در اثر بیهوشی عمومی، میزان عکس‌العمل‌های محافظتی در مجاری عبور هوا (نظیر سرفه کردن) کاهش می‌یابد و ممکن است الگوی تنفس در اثر اثرات مواد بیهوشی دچار نقص شود. برای باز نگه داشتن مجرای عبور هوا و حفظ پارامترهای تنفس عادی، از لوله‌های تنفسی استفاده می‌شود. این لوله‌ها در زمان بیهوشی به داخل مجرای تنفسی بیمار وارد می‌شود. برای انجام تنفس‌دهی یک لوله تراشه به داخل گلو هدایت می‌شود.
‏7- مانیتورینگ مانیتورینگ شامل استفاده از تکنولوژی‌های متعدد به منظور حفظ و کنترل بیهوشی عمومی است. این تکنولوژی‌ها به شرح زیر هستند:
‏1- ECG‏: قرار دادن الکترودهایی بر روی پوست به منظور کنترل نرخ ضربان قلبی. با استفاده از این روش برخی علایم اولیه مشکلات قلبی قابل مشاهده و پیشگیری است. (این روش باید به طور پیوسته انجام شود)
2- پالس اکسیمتری: پروب این وسیله با دقت بر روی یکی از انگشتان نصب می‌شود و به طور پیوسته میان غلظت هموگلوبین حاوی اکسیژن را کنترل می‌کند.
3- کنترل فشار خون: به دو روش انجام می‌شود. روش اول (معمول‌ترین روش)، استفاده از روش غیرتهاجمی (‏NIBP‏) است. این شیوه با استفاده از یک کاف که به دور بازو یا پا بسته می‌شود، انجام می‌گیرد. سپس فشار خون با استفاده از دستگاه، چندین بار در حین جراحی کنترل می‌شود. در روش دوم فشار خون به صورت تهاجمی (‏IBP‏) اندازه‌گیری می‌شود. بیمارانی که به بیماری‌های قلبی یا تنفسی حاد مبتلا هستند و یا جراحی‌های بزرگی نظیر جراحی قلب (همراه با خون ریزی شدید) در پیش رو دارند با این شیوه کنترل می‌شوند. در این روش، نوعی ابزار پلاستیکی وارد شریان بیمار شده و از این طریق فشار خون وی اندازه‌گیری می‌شود.‏
4- کنترل متناوب غلظت مواد بیهوشی: این کار توسط ماشین بیهوشی و به وسیله اندازه‌گیری درصد مواد بیهوشی استنشاقی انجام می‌شود.
5- پیغام کمبود اکسیژن: برخی مدارات الکترونیکی تعبیه شده در اتاق عمل در صورتی که سطح اکسیژن‏ هوای اتاق کمتر از 21 درصد باشد پیغام خطا می‌دهند.‏
6- پیغام قطع مدار: نشان‌دهنده قطع مدار به علت رسیدن به حد معینی از فشار در حین تنفس‌دهی است.
7- کنترل دی‏ ‌اکسید کربن (کاپنوگرافی) میزان دی‌ اکسید کربن موجود در ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. به این ترتیب متخصص بیهوشی از صحت تنفس‌دهی اطمینان پیدا می‌کند.‏
8- اندازه‌گیری حرارت بدن: برای آگاهی از بروز تب یا افزایش درجه حرارت انجام می‌شود.
9- از دستگاه EEG‏ و یا سایر تجهیزات مخصوص به منظور کنترل عمق بیهوشی استفاده می‌شود.‏
این روش از هوشیاری مغز بیمار ( عدم توانایی وی برای آگاه کردن اطرافیان به علت بی‌حسی سایر اعضای بدنش) جلوگیری می‌کند. همچنین با تعیین عمق بیهوشی از تزریق بیش از اندازه ماده بیهوشی اجتناب مِی‌شود.
‏
8- مراحل بیهوشی  مرحله 1: فاصله زمانی بین تزریق دارو و کاهش سطح هوشیاری است. در طی این مدت بیمار قادر به سخن گفتن است.
مرحله 2: در طی این مرحله ضربان قلب و تنفس بیمار موقتاً به هم می‌ریزد. حالت تهوع و حرکات اسپاسمی از نتایج این امر است. از آنجا که ممکن است بروز حالت تهوع منجر به بسته شدن مجرای تنفسی شود، گاهی اوقات با استفاده از داروهای خاص این عبور از این مرحله را سرعت می‌بخشند.
مرحله 3: در این مرحله عضلات کاملاً شل بوده و تنفس بیمار عادی می‌شود. حرکات چشم کند شده و در نهایت متوقف می‌شود. اکنون زمان آغاز جراحی فرا رسیده است.
‏
9- کاهش درد پس از جراحی فرآیند بیهوشی شامل طرح برنامه‌ای برای تشکیل درد پس از جراحی است. به این ترتیب باید داروهای متعددی به یکی از روش‌های خوراکی، تزریق زیرپوستی یا از طریق سرم به بیمار داده شود. در جراحی‌های ساده، داروهای خوراکی برای کاهش درد کفایت می‌کند ولی در جراحی‌های بزرگ باید از داروهای تزریقی با دوزهای گوناگون استفاده شود. استفاده از مورفین معمول‌ترین روش کاهش درد پس از جراحی‌های بزرگ است.
‏
10- میزان مرگ و میر ناشی از بیهوشی به طور کلی، میزان مرگ  و میر ناشی از بیهوشی در حدود 5 در میلیون برآورد می‌شود. علت مرگ در اثر بیهوشی معمولاً به فاکتورهای جراحی و یا بروز مشکلی در فاز دوم بیهوشی مربوط است که در طی آن عفونت یا نقص در کار یکی از ارگان‌ها (قلب، ریه، کلیه، کبد) رخ می‌دهد.

نویسنده : مهندس سرور بهبهانی

تحقیق های دانش آموزی

زهرا نادی / دوم تجربی / مجتمع آموزشی حضرت زینب (س) / دمشق / سال تحصیلی 88-87

اکستازی

    

 اکستاسی(ecstasy) یک داروی روان گردان مصنوعی از دسته داروهای محرک , با دو خاصیت تحریکی شبه آمفتامین و توهم زای شبه LSD است .نام های خیابانی این ماده XTC ,قرص شادی ، عشق و آتش فرشته می باشند . فرمول شیمیایی آن متیلن دی اکسی متامفتامین با بطور مخفف MDMA است . این ماده برای سیستم عصبی سمی بوده و در دوزهای بالا قادر است درجه حرارت بدن را خیلی سریع افزایش دهد که منجر به تخریب عضلات ، کلیه و سیستم قلبی عروقی خواهد شد . از اعضاء دیگر خانواده اکستاسی, میتوان آمفتامین و کوکائین را نام برد.

سابقه مصرف
در جنگ جهانی اول انگلیسی ها این دارو را برای سربازانشون تهیه کردند تا در جنگ احساس شادی کنند, بعد از جنگ هم یک مدتی مصرف کردند ولی چون در یک سال 15 نفر تلف شدند, دارو جمع آوری شد. مجددا در سال 1980 تولید دارو در اروپا شروع شد, و از آن زمان به بعد تولید غیر رسمی این دارو در بعضی کشور ها ادامه دارد. بطور کلی میتوان گفت مصرف این قبیل دارو از دهه 1980, به ویژه در مجالس رقص و کلوپ ها افزایش یافته است.

مکانیزم دارو:
تحقیقات انجام شده با استفاده از تصویربرداری مغز در انسانها نشان داده است که MDMA در مغز به سلولهای عصبی که با واسطه شیمیایی سروتونین عمل می کنند آسیب می رساند . واسطه شیمیایی سروتونین نقش مهمی در تنظیم خلق ، پرخاشگری ، فعالیت جنسی ، خواب و حساسیت به درد ایجاد می کند

عوارض دارو
این داروباعث احساس شدید خوب بودن و افرایش انرژی, بالا رفتن خلق, بیش فعالی(overactivity) , پر حرفی, بی خوابی, اضطراب وخشکی دهان و بینی میشود. مردمک ها متسع شده, ضربان قلب و فشار خون بالا رفته و در دوز های بالا بد کار کردن ریتم قلبی و کاهش فشار خون ممکن است دیده شود. فعالیت بیش از حد ممکن است باعث از دست رفتن آب بدن شده بالعکس نوشیدن آب فراوان برای جبران کم آبی میتواند باعث تجمع آب در بدن شود. گاهی بیماران احساس غیر طبیعی دال بر احساس حرکت حشرات در زیر پوست دارند(formication).

مشکلات مصرف طولانی مصرف طولانی مقادیر زیاد این داروها میتواند منجر به اختلال درک و تفکر شود. به ویژه در مورد آمفتامین ممکن است رفتار های بدبینانه بیمار گونه ای همراه با هذیان های گزند و آسیب ,توهمات شنوائی و بینائی و گاهی رفتار های تهاجمی ایجاد کند. معمولا این حالت 1-2 هفته پس از قطع دارو رفع میشود. اما گاه ماه ها طول میکشد.. در برخی از این موارد به جای جنون داروئی اشتباها تشخیص بیماری جنون حقیقی گذاشته میشود. ممکن است افسردگی نیز به دنبال مصرف طولانی داروهای محرک دیده شود. ecstasy در صورت مصرف مکرر میتواند به اعصاب بدن که از مغز و نخاع به همه جای بدن گسترش یافته اند, آسیب جدی و دائمی ایجاد کند.

عوارضی مشابه کوکائین و آمفتامین:
مشکلات روانشناختی مانند تیرگی شعور ، افسردگی ، مشکلات خواب ، اضطراب شدید و بدگمانی در طی مصرف و گاهی اوقات هفته ها بعد از استفاده از MDMA دیده میشود. . علائم جسمانی مانند سفتی عضلانی ، سایش غیرارادی دندانها ، تهوع ، تاری دید ، حرکت سریع چشمها ، سنکوپ و احساس لرز و تعریق ,افزایش ضربان قلب و فشار خون, خطری ویژه برای افرادی با بیماریهای قلبی عروقی قبلی است. افرادی که پس از مصرف MDMA دچار ضایعات پوستی شبه آکنه ( جوش ) می شوند در معرض عوارض جانبی شدیدی مانند تخریب بافت کبد در صورت تداوم مصرف خواهند بود . تحقیقات اخیر نشان داده اند که استفاده از MDMA به موجب تخریب دائمی بخشهایی از مغز که مرتبط با تفکر و حافظه می باشند خواهد شد . MDMA دارای ساختار و اثر اتی مشابه متا آمفتامین می باشد که نشان داده شده موجب تخریب نورونهای حاوی دوپامین می شود. تخریب اینگونه سلولها موجب مشکلات حرکتی مشابه پارکینسون خواهد شد .

منبع : http://marg_x.persianblog.ir/

داروهای بیهوشی

نویسنده: مهندس سرور بهبهانی

در سرزمین بیهوشی

از اتر تا ونتیلاتور

پیش از جراحی، متخصص بیهوشی ملاقاتی با بیمار دارد تا بتواند بهترین و مناسب ترین داروها و دوزها را با توجه به شرایط بیمار تعیین کند. اهمیت این مقادیر به علت تاثیر آنها بر ایمنی فرآیند بیهوشی است بر اساس شرایط پزشکی فعلی بیمار، ممکن است متخصص بیهوشی این اطلاعات ار یک بار دیگر در روز جراحی مورد ارزیبابی قرار داده و تغییراتی اعمال کند. پاسخگویی صحیح و دقیق به این سوالات در تعیین داروهای بیهوشی بسیار مهم است.

در پزشکی مدرن، بیهوشی عمومی به عنوان حالتی تعریف می‌شود که در آن فرد به علت استفاده از داروهای بیهوشی، به طور کامل هوشیاری خود را از دست می‌دهد. در طی این فرآیند داروهای مختلف و با اثرات متعدد به بیمار داده می‌شوند که هدف کلی آنها ایجاد حالت عدم هوشیاری، فراموشی و بی‌دردی است.
انتخاب روش بهینه و داروی مؤثر برای هر بیمار به عهده متخصص بیهوشی است.
بیهوشی عمومی فرآیند پیچیده‌ای است که مراحل زیر را شامل می‌شود:
ارزیابی‌های پیش از بیهوشی
تجویز داروهای بیهوشی عمومی
معاینه وضعیت قلب و تنفس بیمار
بی‌دردی
کنترل مجاری ورود هوا
کنترل مایعات
کنترل درد پس از جراحی
‏ارزیابی‌های پیش از بیهوشی

پیش از جراحی، متخصص بیهوشی ملاقاتی با بیمار دارد تا بتواند بهترین و مناسب‌ترین داروها و دوزها را با توجه به شرایط بیمار تعیین کند. اهمیت این مقادیر به علت تأثیر آنها بر ایمنی فرآیند بیهوشی است. اطلاعاتی که برای این ارزیابی از بیمار گرفته می‌شوند عبارتند از: سن، وزن، داروهای مورد استفاده، وجود سابقه قرار داشتن تحت بیهوشی عمومی. بر اساس شرایط پزشکی فعلی بیمار، ممکن است متخصص بیهوشی این اطلاعات را یک بار دیگر در روز جراحی مورد ارزیابی قرار داده و تغییراتی اعمال کند. پاسخگویی صحیح و دقیق به این سؤالات در تعیین داروهای بیهوشی بسیار مهم است. به عنوان مثال شخصی که از مواد الکلی یا اعتیادآور استفاده می‌کند، در صورت پنهان کردن این مسأله احتمالاً در حین جراحی به هوش بوده و یا دچار افزایش فشار خون خواهد شد. استفاده از برخی داروها نیز ممکن است با داروهای بیهوشی تداخل داشته و خطراتی را برای بیمار به وجود آورند.
یکی از جنبه‌های مهم این ارزیابی، بررسی و معاینه دقیق مجاری عبور هوا است. این بررسی شامل معاینه دهان و بافت‌های اطراف حنجره است. وضعیت دندان‌ها و میزان انعطاف‌پذیری گردن بازبینی می‌شود. در صورتی که کارگذاری لوله تراشه در گلو مشکل باشد، روش‌های جایگزینی مانند لوله‌گذاری در نای، حلق و ... استفاده می‌شود.
‏
داروهای پیش از عملاز چندین ساعت تا چند دقیقه قبل از شروع جراحی ممکن است متخصص بیهوشی داروهایی را از طریق تزریق داخل رگ و یا به صورت خوراکی تجویز کند. معمو‌ل‌ترین داروهای پیش از عمل عبارتند از ترکیبات نارکوتیک و سدتیو.
انجام بیهوشی بیهوشی عمومی هم در اتاق عمل و هم در اتاق مخصوص بیهوشی قابل انجام است. داروی بیهوشی به یکی از روش‌های تزریق داخل رگ (‏IV‏) و یا استنشاق ماده بیهوشی از درون یک ماسک صورت به بدن وارد می‌شود. بیهوشی از طریق تزریق داخل رگ سریع‌تر از استنشاق عمل می‌کند. بیمار در عرض 20-10 ثانیه به طور کامل بیهوش می‌شود. داروهای بیهوشی تزریقی معمولاً عبارتند از پریوفول، کتامین، اتومیدیت و ...
‏حفظ بیهوشی
طول مدت تأثیر مواد بیهوشی بین 5 تا 10 دقیقه است و پس از آن فرایند به هوش آمدن آغاز می‌شود. برای افزایش مدت بیهوشی (تا زمان پایان جراحی)، باید مقدار مشخص از ترکیبات اکسیژن، ‏NO2‎‏ و مواد بیهوشی دیگر از طریق استنشاق به بیمار داده شود. راه دیگر تزریق دوزهای معینی از ماده بیهوشی است. هر گاه سطح مواد بیهوشی در مغز از حد معینی کمتر شود فرآیند ریکاوری (بازگشت به سطح هوشیاری) اتفاق می‌افتد. از سال 1990، شیوه تزریق کنترل شده مواد بیهوشی با استفاده از پمپ اینفیوژن ابداع شده است. این روش به علت تسریع ریکاوری و کاهش مشکلات پس از بیهوشی (نظیر حالت تهوع و ...) ترجیح داده می‌شود.
‏روش‌های نوین استفاده از شیوه‌های انسداد عصبی- عضلانی، بخشی از بیهوشی مدرن است. در این شیوه نیازی نیست که عمق بیهوشی خیلی زیاد باشد. مانیتورینگ این روش به وسیله دستگاه تحریک‌کننده اعصاب محیطی انجام می‌شود. این وسیله پالس‌های الکتریکی کوتاهی را به اعصاب فرستاده و واکنش عضلات را بررسی می‌کند.
‏کنترل وضعیت مجاری عبور هوا
همزمان با کاهش هوشیاری در اثر بیهوشی عمومی، میزان عکس‌العمل‌های محافظتی در مجاری عبور هوا (نظیر سرفه کردن) کاهش می‌یابد و ممکن است الگوی تنفس در اثر اثرات مواد بیهوشی دچار نقص شود. برای باز نگه داشتن مجرای عبور هوا و حفظ پارامترهای تنفس عادی، از لوله‌های تنفسی استفاده می‌شود. این لوله‌ها در زمان بیهوشی به داخل مجرای تنفسی بیمار وارد می‌شود. برای انجام تنفس‌دهی یک لوله تراشه به داخل گلو هدایت می‌شود.
‏مانیتورینگ
مانیتورینگ شامل استفاده از تکنولوژی‌های متعدد به منظور حفظ و کنترل بیهوشی عمومی است. این تکنولوژی‌ها به شرح زیر هستند:
‏1- ECG‏: قرار دادن الکترودهایی بر روی پوست به منظور کنترل نرخ ضربان قلبی. با استفاده از این روش برخی علایم اولیه مشکلات قلبی قابل مشاهده و پیشگیری است. (این روش باید به طور پیوسته انجام شود)
2- پالس اکسیمتری: پروب این وسیله با دقت بر روی یکی از انگشتان نصب می‌شود و به طور پیوسته میان غلظت هموگلوبین حاوی اکسیژن را کنترل می‌کند.
3- کنترل فشار خون: به دو روش انجام می‌شود. روش اول (معمول‌ترین روش)، استفاده از روش غیرتهاجمی (‏NIBP‏) است. این شیوه با استفاده از یک کاف که به دور بازو یا پا بسته می‌شود، انجام می‌گیرد. سپس فشار خون با استفاده از دستگاه، چندین بار در حین جراحی کنترل می‌شود. در روش دوم فشار خون به صورت تهاجمی (‏IBP‏) اندازه‌گیری می‌شود. بیمارانی که به بیماری‌های قلبی یا تنفسی حاد مبتلا هستند و یا جراحی‌های بزرگی نظیر جراحی قلب (همراه با خونریزی شدید) در پیش رو دارند با این شیوه کنترل می‌شوند. در این روش، نوعی ابزار پلاستیکی وارد شریان بیمار شده و از این طریق فشار خون وی اندازه‌گیری می‌شود.‏
4- کنترل متناوب غلظت مواد بیهوشی: این کار توسط ماشین بیهوشی و به وسیله اندازه‌گیری درصد مواد بیهوشی استنشاقی انجام می‌شود.
5- پیغام کمبود اکسیژن: برخی مدارات الکترونیکی تعبیه شده در اتاق عمل در صورتی که سطح اکسیژن‏ هوای اتاق کمتر از 21 درصد باشد پیغام خطا می‌دهند.‏
6- پیغام قطع مدار: نشان‌دهنده قطع مدار به علت رسیدن به حد معینی از فشار در حین تنفس‌دهی است.
7- کنترل دی‏ ‌اکسید کربن (کاپنوگرافی): میزان دی‌ اکسید کربن موجود در ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. به این ترتیب متخصص بیهوشی از صحت تنفس‌دهی اطمینان پیدا می‌کند.‏
8- اندازه‌گیری حرارت بدن: برای آگاهی از بروز تب یا افزایش درجه حرارت انجام می‌شود.
9- از دستگاه EEG‏ و یا سایر تجهیزات مخصوص به منظور کنترل عمق بیهوشی استفاده می‌شود.‏
این روش از هوشیاری مغز بیمار ( عدم توانایی وی برای آگاه کردن اطرافیان به علت بی‌حسی سایر اعضای بدنش) جلوگیری می‌کند. همچنین با تعیین عمق بیهوشی از تزریق بیش از اندازه ماده بیهوشی اجتناب مِی‌شود.
‏
مراحل بیهوشی  مرحله 1: فاصله زمانی بین تزریق دارو و کاهش سطح هوشیاری است. در طی این مدت بیمار قادر به سخن گفتن است.
مرحله 2: در طی این مرحله ضربان قلب و تنفس بیمار موقتاً به هم می‌ریزد. حالت تهوع و حرکات اسپاسمی از نتایج این امر است. از آنجا که ممکن است بروز حالت تهوع منجر به بسته شدن مجرای تنفسی شود، گاهی اوقات با استفاده از داروهای خاص این عبور از این مرحله را سرعت می‌بخشند.
مرحله 3: در این مرحله عضلات کاملاً شل بوده و تنفس بیمار عادی می‌شود. حرکات چشم کند شده و در نهایت متوقف می‌شود. اکنون زمان آغاز جراحی فرا رسیده است.
‏
کاهش درد پس از جراحی فرآیند بیهوشی شامل طرح برنامه‌ای برای تشکیل درد پس از جراحی است. به این ترتیب باید داروهای متعددی به یکی از روش‌های خوراکی، تزریق زیرپوستی یا از طریق سرم به بیمار داده شود. در جراحی‌های ساده، داروهای خوراکی برای کاهش درد کفایت می‌کند ولی در جراحی‌های بزرگ باید از داروهای تزریقی با دوزهای گوناگون استفاده شود. استفاده از مورفین معمول‌ترین روش کاهش درد پس از جراحی‌های بزرگ است.
‏
میزان مرگ و میر ناشی از بیهوشی به طور کلی، میزان مرگ  و میر ناشی از بیهوشی در حدود 5 در میلیون برآورد می‌شود. علت مرگ در اثر بیهوشی معمولاً به فاکتورهای جراحی و یا بروز مشکلی در فاز دوم بیهوشی مربوط است که در طی آن عفونت یا نقص در کار یکی از ارگان‌ها (قلب، ریه، کلیه، کبد) رخ می‌دهد.

ونتیلاتور بیهوشی  

در پزشکی ، هنگامی که بیمار نمی تواند خود عمل تنفس را انجام دهد ، تنفس دهی مکانیکی به عنوان روشی برای کمک و یا جایگزینی فوری (خود بخود) عمل تنفس به کار می رود. همچنین در هنگام تیوب گذاری تهاجمی ( در مقابل تنفس دهی غیر تهاجمی ) که هوا بصورت مستقیم در جریان است، تنفس دهی باید به صورت مکانیکی انجام شود. در محیط های حساس مانند ICU  و در طی بیماری های حاد، برای مدت کوتاهی از تنفس دهی مکانیکی استفاده می شود. بعضی بیماران که به بیماریهای مزمن مبتلا هستند و به تنفس دهی بلند مدت نیاز دارند ، می توانند در خانه ، موسسة پرستاری و یا مراکز توانبخشی با کمک درمانگر تنفسی و یا پزشک کارهای مربوطه را انجام دهند .
شکل رایجِ تنفس دهی مکانیکی ، تهویة(تنفس دهی) فشار مثبت است که با افزایش فشار در مجاری هوایی و در نتیجه تحمیل هوای اضافی در ریه ها کار می کند . این شیوه در مقابل ونتیلاتورهای خیلی قدیمی فشار منفی معمولی است که در محیط اطراف قفسه سینة بیمار فشار منفی ایجاد می کرد ، که در نتیجه هوا به داخل ریه ها کشیده می شد .
با اینکه هدف از این تکنولوژی، نجات جان انسان است ولی تنفس دهی مکانیکی بسیاری عوارض بالفعل شامل فنوماتوراکس ، صدمات مسیرهای هوایی ، آسیب دندانی ، و ذات الریه در اثر  ونتیلاتور را با خود همراه دارد . بنابراین معمولاً تا حد ممکن از آن اجتناب می شود. وسالیوس (Vesalius ) اولین کسی بود که تنفس دهی مکانیکی را، با قرار دادن نی در نای حیوانات و سپس دمیدن در آن، توصیف کرد .
دستگاه Iron Lung :دستگاه Iron Lung، در سال 1929 ساخته شد و یکی از اولین دستگاه های فشار منفی بود که برای تنفس دهی بلند مدت استفاده شد . این وسیله در قرن بیستم تصحیح شد و به سبب اپیدمی بیماری فلج اطفال که جهان را در سال 1950 مصیبت زده کرد ، بطور وسیع استفاده شد . این دستگاه شامل یک مخزن باریک است  که تا گردن بیمار را می پوشاند . گردن با لاستیک درزبند(gasket) محکم بسته شده و  بنابراین صورت بیمار (و مسیر هوایی) در معرض هوای اتاق قرار می گیرد .
تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن بین رگهای خونی و حفره های هوایی ریوی با روش انتشار انجام شده و به عملکرد خارجی نیازی ندارد. هوا باید به داخل و خارج ریه ها حرکت کرده تا فرآیند تبادل گاز برقرار باشد . در تنفس ناخودآگاه ، فشار منفی  توسط ماهیچه های تنفسی ایجاد شده و در اثر یکسان نبودن فشار هوای محیط و فشار داخلی سینه  ، جریان هوا را تولید می کند .
در دستگاه Iron Lung هوا بوسیله یک پمپ است برای تولید فضای خالی در داخل مخزن  ، بطور مکانیکی مکش شده ، و بنابراین فشار منفی ایجاد می شود . این فشار منفی موجب انبساط قفسه سینه و کاهش فشار درون ریوی و جاری شدن هوا در ریه ها می شود. هنگامی که هوای درون ریه ها به بیرون فرستاده می شود ، فشار درون تانک با فشار محیط اطراف برابر می شود و خاصیت ارتجاعی  قفسه سینه و ریه ها باعث بازدم پسیو می شود .
به این ترتیب، شکم همراه با ریه منبسط شده و جریان برگشت ورید به قلب را جدا کرده و منجر به جریان خون وریدی به سوی اندام تحتانی می شود . بر روی بدنه دستگاه سوراخ بزرگی برای دسترسی پرستار یا دستیار وجود دارد . بیماران می توانند بطور طبیعی صحبت کنند و بخورند ، و آیینه هایی برای مشاهده محیط اطراف در اختیار دارد . بعضی از افراد در این ریه های آهنی بطور نتیجه بخشی برای سالها توانستند زنده ماندند .
امروزه ، ونتیلاتورهای مکانیکی فشار منفی هنوز استفاده می شوند. دستگاه مذکور شبیه به نوعی زره بالاتنه است . زره بالاتنه بخشی است که فشار منفی را فقط در قفسه سینه با استفاده از یک کیسة نرم و سبک بوجود می آورد. عمدة استفادة آن در بیماران مبتلا به اختلالات عصبی است که بعضی عملکرد های عضلانیرا هنور ار دست نداده اند، . با این وجود ، به علت اینکه بیمار فقط در حالی دازکش می تواند از دستگاه استفاده کند، ساییدگی شدید و آسیب های پوستی از تبعات این نوع طراحی به شمار می رود و به عنوان وسیلة بلند مدت استفاده نمی شود. در سالهای اخیر برای این وسیله روکش جدیدی با پوستة پلی کربنات همراه با چسب های متعدد و پمپ نوسانی فشار بالا (بمنظور تنفس دهی دو فازة زرة بالاتنه) ، گذاشته شده است .
ونتیلاتور مکانیکیمبنای طراحی ونتیلاتورهای فشار مثبت ِمدرن، اساساً به پیشرفت های تکنولوژی نظامی در جنگ جهانی دوم به منظور فراهم کردن اکسیژن برای خلبان های جنگنده در ارتفاع بلند بوده است . چنین ونتیلاتورهایی با مجهز بودن به لوله های کوچک ، کم فشار و کم حجم، جایگزین دستگاه های قدیمی شدند.

محبوبیت ونتیلاتورهای فشار مثبت در طی اپیدمی فلج اطفال در 1950 در اسکاندیناوی و ایالات متحده آمریکا بیشتر شد . فشار مثبت به علی تامین کردن %50 اکسیژن از طریق لوله ها به شیوه دستی، منجر به کاهش نرخ مرگ و میر میان بیماران فلج اطفال در اثر ناتوانی تنفسی شد .
ونتیلاتور های فشار مثبت با افزایش فشار مسیرهوایی بیمار از طریق  لوله تراشه کار می کند . فشار مثبت به هوا اجازه میدهد تا پایان یافتن تنفس دهی(دم) ونتیلاتور، در مسیر هوایی جریان یابد. سپس ، فشار مسیر هوایی به صفر افتاده و دیوار قفسه سینه به حال خود بر می گردد و ریه ها حجم هوای محبوس در خود را از طریق بازدم پسیو با فشار به بیرون می فرستد.
شرایط قابل استفاده:
هنگامی که تنفس خودبخود بیمار برای بقای زندگی کافی نباشد، همچنین برای پیشگیری از توقف عملکردهای فیزولوژی دیگر، یا تبادل بی نتیجة گاز در ریه ها ، از ونتیلاتور استفاده می شود . دلالت دارد . تنفس دهی مکانیکی تنها برای میسر ساختن کمک به تنفس بکار گرفته می شود و بیمار را شفا نمی دهد .  شرایط بیمار باید به دقت بررسی شده بوده سپس تحت تنفس دهی مکانیکی قرار بگیرد. . بعلاوه ، فاکتورهای دیگرهم باید مورد توجه قرار گرفته شود زیرا تنفس دهی مکانیکی بدون عواقب نیست .
شرایط متداول برای تنفس دهی مکانیکی:
1. آسیب حاد ریه(شامل ARDS و تروما)
2.  ایست تنفسی
3. بیماری های مزمن انسداد ریوی(COPD )
4. اسیدوز حاد ریوی همراه ( pCO2¬¬>50mmHg وpH<7.25 ) ، که ممکن است ناشی از  ازکارافتادگی دیافراگم در اثر از سندروم Guillain-Barre' ،آسیب Myasthenia Gravis ، یا اثر داروی بیهوشی و داروهای سست کنندة عضله باشد .
5. افزایش نرخ تنفس در مواردی نظیر ، انقباض و دیگر علائم تنگی نفس .
6. هایپوکسیما همراه با فشار جزئی اکسیژن شریانیِ (PaO2 ) و  55mmHg>(FiO2 )
7. مسمومیت ، شوک ، ناتوانی قلبی (congestive heart failure )

انواع ونتیلاتورها:تنفس دهی هوا می تواند بدین گونه باشد :
1. تنفس دهی دستی با استفاده از آمبوبگ
2. تنفس دهی مکانیکی با استفاده از دستگاه ونتیلاتور . انواع ونتیلاتورهای مکانیکی شامل : 
ونتیلاتور قابل حمل: این ونتیلاتور کوچک و در عین حال بسیار قوی است و می تواند بصورت پنوماتیکی ( با پمپ هوا) یا از طریق منبع برق AC و یا منبع برق DC  نیرو بگیرد. 
ونتیلاتور ICU: این ونتیلاتورها بزرگتر بوده و معمولا به طور پیوسته به برق AC متصل هستند (دارای باتری برای سهولت حمل و نقل های داخلی و همچنین یک پشتیبان در مواقع نقص منبع میباشد).این مدل از ونتیلاتورها اغلب کاربرد مهمی از تنوع وسیع پارامترهای تنفس دهی را فراهم میکند(مثل افزایش نرخ تنفس) . همچنین بسیاری از ونتیلاتورهای ICU داری تجهیزات گرافیکی به منظور فراهم ساختن فیدبک بصری از هر تنفس هستند.
ونتیلاتور NICU: مخصوص به نوزادان زودرس ، اینها زیرمجموعه های مخصوصی از ونتیلاتورهای ICU هستند که برای تحویل دادن حجم و فشار های بسیار دقیق و کوچک مورد نیاز برای تنفس دهی به این بیماران کوچک طراحی شده اند .
ونتیلاتورهای PAP: این ونتیلاتورها مخصوص تنفس غیر تهاجمی طراحی شده و شامل ونتیلاتورهای قابل استفاده در خانه ، به منظور درمان تنگی نفس در خواب هستند. 
تنظیمات:در فیزیولوژی طبیعی ، تبادل گاز(اکسیژن / دی اکسید کربن) در سطح آلوئولهای درون ریه ها اتفاق می افتد. هنگام استفاهدة 100% FiO2  ، درجة خطا با کاستن اندازة PaO2(از گاز خون شریانی) ازmmHg  700  تخمین زده می شود . برای هراختلاف mmHg 100 ای ، میزان خطا 5% است . خطای بیشتر از 25% باید سریعاً پیگیری شود. علت بروز این خطا ، لوله گذاری نا مناسب یا پنومُتُراکس است. اگراین دلایل صحیح نبودند، دلایل دیگری را باید جستجو کرد و  باید برای درمان  از شنت درون ریوی استفاده شود . دیگر دلایل شنت گذاری عبارتند از :
کلاپس                                                                                                                                       ایجاد عفونت از طریق ذات الریه ، سندرم حاد تنگی نفس ، نقص تراکم قلبی یا خونریزی.
چه هنگام باید تنفس دهی مکانیکی را قطع کرد:قطع تنفس دهی مکانیکی همان قدر که نباید به تاخیر بیافتد ، نباید نا بهنگام نیز انجام شود . هرگاه بیمار قادر به حمایت تنفس دهی خود و اکسیژن گیری طبیعی شد ،  باید با دقت از دستگاه جدا شده و بطور مداوم معاینه شود . چندین پارامتر عینی برای جستجوکردن هنگام قطع تنفس دهی مکانیکی وجوددارد ، اما معیارهای مشخصی برای عمومیت دادن به همه بیماران وجود ندارد.
تنفس دهی غیر تهاجمی ( تنفس دهی فشار مثبت غیر تهاجمی)(NIPPV)تنفس دهی بدون استفاده از اندوتراکئال تیوب به عنوان تنفس دهی غیر تهاجمی شناخته می شود. تنفس دهی غیر تهاجمی در بیماره های خفیف استفاده می شود. اغلب در بیماری های قلبی ، بیماری مزمن ریوی ، تنگی نفس آ خواب ، و بیماری های عصبی – عضلانی  استفاده شده است . تنفس دهی غیر تهاجمی به طور مستقیم انجام می شود و هیچ دستگاه  تنفس دهی بکار گرفته نمی شود.
بعضی روش های متداول بکار گرفته شده از NIPPV شامل :
1فشار مسیرجریان هوایی مثبت پیوسته (CPAP)
2 فشار مسیرجریان هوایی مثبت دو سطحه(BIPAP)  که در طس آن فشار متناوب بین فشار مسیر جریان هوایی مثبت دمی IPAP و فشار مسیر جریان هوایی مثبت بازدمی EPAP ، با تلاش بیمار راه می افتد . 
3 تنفس دهی فشار مثبت نوبتی IPPV از طریق دهانه یا ماسک است.
اتصال به ونتیلاتور:
چندین  وسیله و دستگاه مکانیکی که به منظور حفاظت در برابر کلاپس مسیر هوایی ،نشتی هوا ، و تنفس دهی  وجود دارد .
ماسک صورت : در هنگام احیا و برای نیز تحت بیهوشی ، استفاده از ماسک صورت در اغلب موارد برای جلوگیری از نشت هوا کافی است . مسیر هوایی بیماران  بیهوش  از طریق باز نگه داشتن فک یا بوسیلة استفاده از بازکننده های بینی و دهان برقرار خواهد ماند . به این ترتیب یک راه هوایی از طریق بینی یا دهان به ریه ها فراهم می شود . از اثرات جرئی استفاده از ماسک، ایجاد زخم  در بخش برآمدة بینی برای بعضی از بیماران است . ماسک صورت همچنین برای تنفس دهی غیرتهاجمی در بیمارانهوشیار استفاده می شود . 
ماسک حنجره ای : این ماسک باعث کاهش درد و سرفه در اثر  واکنش به لوله تراشه می شود . با این وجود ،بر عکس تیوب های داخل گلو ، این ماسک ها در برابر تنفس دهی، معاینه با دقت فردی و نفس کسیدن خود به خودی بیمار محکم نیستند .
لوله گذاری نای : این روش اغلب برای تنفس دهی مکانیکی در طول ساعت ها یا هفته های متوالی انجام می شود . تیوب ازطریق بینی(تیوب بینی- نایی ) یا دهان(تیوب دهانی- نایی) به داخل نای پیشرفت می کند . در بیشتر نمونه ها تیوب ها با کاف هایی برای محافظت در برابر نشتی و تنفس دهی استفاده می شود . تیوب گذاری با کاف، بهترین محافظ در برابر تنفس است . تیوب های داخل گلو  حتما باعث درد و سرفه می شوند . بنابراین بجز در مواقعی که بیمار غش کرده یا  بیهوش است ، باید با تزریق داروی مسکن همراه باشدتا تحمل این تیوب امکان پذیر شود. دیگر اشکالات این تیوب شامل آسیب به قشر مخاطی بینی یا دهان و یا تنگی مجرای زیر زبانی است . 
مسیر هوایی مسدودکنندة مری : معمولا در مواقع ضروری تکنسین پزشکی اگر  مجاز به تیوب گذاری نباشند ، از این تکنیک استفاده می کند . این تیوبی است  که  بعد از اپی گلوت ، به مری وارد می شود . نوک آن برای مسدودکردن مری ، برجسته است و هوا  و اکسیژن از طریق سوراخ هایی که در کنار تیوب است تحویل داده می شود .    
 حلق: در  بیمارانی که نیاز فوری به هوا داشته باشنداستفاده می شود. در این افراد تیوب گذاری از راه گلو ناموفق است ، مسیر هوایی با داخل کردن یک لوله  از طریق جراحی گشوده می شود.. این روش شبیه تراکئوستومی است اما کریکوتیروتومی برای مواقع فوری پیش بینی شده است .  
 تراکئوستومی : هنگامی که بیماران به تنفس دهی مکانیکی برای چندین هفته نیاز دارند ، تراکئوستومی شاید بهترین راه مناسب است .از طریق جراحی راه عبور در نای ایجاد میشود . تیوب های تراکئوستومی بخوبی قابل تحمل بوده و احتیاجی به استفاده از داروهای مسکن نیست .  تیوب های تراکئوستومی شاید در طی درمان در بیماران مبتلا به  بیماری تنفسی شدید و مزمن ، یا در هر بیماری که قطع از تنفس دهی مکانیکی ( ماشینی ) برای او مشکل ایجاد می کند ، یا بیمارانی که بافت عضلانی اندکی دارند ، استفاده می شود . 

منبع:http://www.iranbmemag.com

آشنایی با ویتامین ها

آشنایی با خانواده ی ویتامین B

ویتامین‌های گروه ب به طور کلی در چرخه متابولیسم سلولی نقش دارند لذا موجب افزایش متابولیسم بدن شده و رشد و تقسیم سلول‌ها را افزایش می‌دهند. این ویتامین‌ها در عملکرد درست دستگاه ایمنی و عصبی نقش دارند؛ و برای سلامت پوست و ماهیچه‌ها ضروری هستند.

ویتامین‌های گروه B باعث کاهش استرس و افسردگی، و سلامتی پوست و اعصاب می‌گردند.همچنین در تحقیقی نشان داده شده‌است که افرادی که ویتامین ب زیادی در خون خود دارند حتی اگر سیگاری باشند با خطر کمتری در ابتلا به سرطان ریه مواجه هستند.

ویتامین B۱

"ویتامین B۱" یا "تیامین" برای آزاد کردن انرژی از چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها مورد نیاز است. این ویتامین، اعمال متابولیکی مختلفی را در سیستم اعصاب، سلول‌های خونی و عضلات انجام می‌دهد. این ویتامین برای رشد بچه‌ها و باروری در بزرگسالان ضروری است.

نقش ویتامین B۱

• برای افراد عصبی، نگران و مضطرب بسیار مفید است.

• توانایی مغز را زیاد می‌کند.

• به سوء هاضمه کمک می‌کند.

• برای عملکرد صحیح قلب بسیار مفید است.

منابع خوب ویتامین B۱ عبارتند از برنج قهوه‌ای ، تخمه آفتاب گردان، نخود، جو، لوبیا، نان‌های سبوس دار ، مغزها، لبنیات و گوشت قرمز.

ویتامین B۱ طی فرایند پختن، دما و گرمای زیاد، اضافه کردن نگه دارنده‌ها و خشک کردن از بین می‌رود.

علائم کمبود ویتامین B۱ عبارتند از احساس خستگی و کم اشتهایی، یبوست، عصبی بودن، سوء هاضمه، سردرد، گیجی، کمبود وزن ، ضربان قلب و زود رنجی.

اگر کمبود ادامه داشته باشد گرفتگی ماهیچه ساق پا ، درد و سنگینی در ساق پا ،گرمی پا، خواب رفتن و بی حس شدن انگشتان دست و پا احساس می‌شود. در صورتی که در این مرحله متوجه کمبود این ویتامین نشویم، فرد دچار بیماری بری بری و همچنین سندرم ورنیکه کورساکف((Wernicke-Korsakoff می‌شود و اگر در این مرحله فرد بیمار درمان نشود، می‌میرد.

علائم هشدار دهنده بری بری: کمبود اشتها، گیجی، درست راه نرفتن ، بیماری قلبی و ادم.

علائم هشدار دهنده سندرم Wernicke-Korsakoff : دوبینی، کمبود حافظه و رفتارهای غیرعادی.

"سیر" و "پیاز" حاوی ماده‌ای به نام "آلانین" می‌باشند که موجب جذب این ویتامین در بدن می‌گردد. برخلاف آنها سوسیس و کالباس دارای سولفور دی اکسید می‌باشند که از جذب ویتامین B۱ در بدن جلوگیری می‌کند.

ویتامین B۲

ویتامین B۲ ، برای عملکرد صحیح غده تیروئید و سوخت و ساز بدن دارای اهمیت فوق العاده زیادی می‌باشد. منابع غذایی دارای این ویتامین عبارتند از: شیر، جگر و قلوه، بادام، پنیر، تخم مرغ، گندم، سبزیجات برگ سبز و غلات.

ویتامین B۳

ویتامین B۳ نیز همانند ویتامین B۲، برای تولید هورمون تیروئید لازم می‌باشد. این ویتامین همچنین قسمتی از فاکتور تحمل گلوکز می‌باشد و هرگاه که قند خون بالا رود، آزاد می‌شود. منابع غذایی این ویتامین عبارت است از: سبوس گندم، جگر، تن، بوقلمون، مرغ، گوشت، تخم مرغ ، ماهی سالمون، جو، پنیر، میوه خشک و برنج قهوه‌ای.

ویتامین B۵

ویتامین B۵ انرژی بدن را زیاد می‌کند، توانایی بدن را برای سوزاندن چربی ذخیره شده افزایش می‌دهد و تحمل رژیم لاغری را برای شما قابل قبول تر می‌کند.

هر گونه کمبود این ویتامین به مقدار چربی مصرف شده بستگی دارد. این ویتامین، در تولید انرژی و عملکرد صحیح غده فوق کلیه(آدرنال) نقش دارد. منابع این ویتامین عبارت است از: جگر و قلوه، گوشت، مرغ، آجیل، سبوس گندم، تخم مرغ، جو، لوبیا، نان گندم و سبزیجات برگ سبز.

ویتامین B۶

ویتامین B۶ ، به کمک عنصر معدنی روی، بر روی هضم مواد غذایی اثر می‌گذارد. همچنین در ساخت هورمون‌های تیروئیدی و سوخت و ساز بدن نقش دارد. منابع غذایی آن عبارتند از: سبوس گندم، جو، ساردین، مرغ، گوشت، برنج قهوه‌ای، کلم، میوه خشک و تخم مرغ.

ویتامین B۹

ویتامین B۹ یا اسید فولیک ، برای زنان مفید است. در تکامل لوله عصبی و حفظ سلامت نخاع جنین در طی بارداری نقش موثری دارد.

ویتامین B۱۲

ویتامین B۱۲ ، از اعصاب و سلول‌های خونی محافظت می‌کند. اگر سن شما بالای ۵۰ سال است، بدنتان به مقدار بیشتری از این ویتامین احتیاج دارد. کمبود این ویتامین موجب کم خونی ، تخریب اعصاب و کمبود حافظه می‌گردد.

کولین

کولین، جزئی از ویتامین‌های گروه B می‌باشد و یک ویتامین واقعی نیست. کولین برای متابولیسم و سوخت و ساز چربی مفید است. کولین را برای سوزاندن چربی در بدن مصرف کنید. این ماده بسیار مهم می‌باشد. اگر مقدار کولین در بدن شما خیلی کم باشد، چربی اضافی در کبد جمع می‌شود. منابع کولین عبارت است از: دل و جگر گاو، زرده تخم مرغ ، گل کلم، خیار و بادام زمینی.

اینوزیتول

اینوزیتول، نیز مانند کولین جزئی از ویتامین‌های گروه B می‌باشد و در داخل بدن ساخته می‌گردد. اینوزیتول با کولین به متابولیسم چربی‌ها کمک می‌کنند. منابع آن عبارتند از: دل و جگر گاو، گندم، سویا، تخم مرغ، آجیل و مرکبات.

منبع : دانشنامه ی رشد

سلولز

مقدمه

سلولز دارای فرمول عمومی است. سلولز ساختار اولیه دیواره سلولی گیاهان را تشکیل می‌دهد. دستگاه گوارشی انسان قادر به هضم سلولز نیست و آن را بدون تغییر دفع می‌کند اما برخی جانوران مثل نشخوارکننده‌ها و موریانه ها می‌توانند سلولز را به کمک میکروارگانیسم هایی که در دستگاه گوارش آنها زندگی می‌کنند، هضم کنند. این میکروارگانیسمها با آزادکردن آنزیم هایی به هضم سلولز کمک می‌کنند.

ساختمان سلولز

ساختمان شیمیایی سلولز

در مولکول سلولز مولکولهای β - گلوکز نسبت به یکدیگر چرخش 180 درجه‌ای دارند. ضمن برقراری اتصال بین دو مولکول β - گلوکز از OH متصل به کربن 4 یک مولکول و OH کربن شماره 1 مولکول بعدی یک مولکول آب جدا می‌شود و پل اکسیژنی برقرار می‌شود. از سوی دیگر در مولکول سلولز امکان برقراری پیوندهای هیدروژنی نیز وجود دارد. پیوستن دو مولکول β - گلوکز موجب تشکیل یک مولکول سلوبیوز می‌شود.

هر 5 مولکول سلوبیوز با آرایش فضایی مکعبی شکل ، بلور سلولز را بوجود می‌آورند و از مجموعه بلورهای سلولز ، رشته ابتدایی یا میسل سلولز تشکیل می‌شود. مجموعه میسل ها ، میکروفیبریل سلولزی را بوجود می‌آورند که قطری حدود 25 نانومتر دارد.از مجموع حدود 20 میکروفیبریل ، ماکروفیبریل سلولزی تشکیل می‌شود.

ابعاد سلولز

سلولز از واحدهای دارای قطر 35 آنگستروم تشکیل شده که آنها را رشته‌های ابتدایی می‌نامند. این قطر اغلب درست است اما حتمی نیست. مثلا در برخی نمونه‌ها مثل سلولز جلبک والونیا 300 آنگستروم و در ترکیبات موسیلاژی برخی میوه ها تنها 1 آنگستروم است. به این ترتیب تصور حالت همگن برای رشته‌های ابتدایی سلولز کنار گذاشته شد و اشکال مختلف (استوانه‌ای - منشوری با قاعده مربعی - روبان کم و بیش پهن) منظور گردید.

دو عامل در محدودیت ابعاد این واحدها دخالت دارد: یکی همی سلولزها که همانند پوششی رشد جانبی رشته‌های سلولزی را محدود می‌کنند و دیگری آرایش یا سازمان یافتگی حاصل از مجموعه سلولز سنتتازی (آنزیم تولید کننده سلولز) غشای سلولی که رشته‌های اولیه سلولزی را می‌سازد. سلولز در برابر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بسیار مقاوم است.

تولید سلولز

مجموعه پژوهشهایی که در مورد بیوسنتز سلولز انجام شده است نشان می‌دهد که پیش ساز سلولز یوریدین دی فسفو گلوکز است که به وسیله حفره های گلژی به مجموعه‌های آنزیمی سلولز سنتتازی موجود در غشای سلولی می‌رسد. با دخالت این مجموعه‌های آنزیمی از پلیمریزاسیون مولکولهای پیش ساز مولکولهای سلولز تشکیل می‌شود. پس از تشکیل مولکول های سلولز تجمع آنها به صورت بلورهای سلولز و رسیدن به حد میکروفیبریل ها و ماکروفیبریل های سلولزی بر بنای پدیده خود آرایی با برقراری پیوندهای هیدروژنی بین مولکولی است. این تجمع نیاز به آنزیم ندارد.

تجزیه سلولز

تجزیه سلولز بوسیله سلولازها انجام می‌شود. سلولازها را به دو گروه اگزو سلولازها و آندو سلولازها تقسیم بندی می‌کنند. اگزوسلولازها قدرت عمل بیشتری دارند و بر انواع مختلف سلولز چه سلولز بلوری و چه سلولز غیر بلوری که در نتیجه زخم یا تخریب بخشهای سلولزی بلوری ایجاد می‌شود اثر می‌کنند و در مرحله اول عمل خود موجب گسستن پیوندهای بین مولکولی می‌شوند. آندو سلولازها بر محصول عمل اگزو سلولازها اثر می‌کنند و موجب گسستن پیوندهای درون مولکولی می‌گردند بنابراین سلولازها اشتراک یا تعاون عمل دارند.

فرمهای سلولز و شناسایی آنها

• α - سلولز: این فرم از سلولز در محلول 17.5 درصد از هیدروکسید سدیم در 20 درجه سانتیگراد حل نمی‌شود.
  
  
• β - سلولز: β - سلولز در این محلول حل شده اما به محض اسیدی کردن محلول ته‌نشین می‌شود.
  
  
• γ - سلولز: در محلول 17.5 درصد هیدروکسیدسدیم حل می‌شود اما با اسیدی شدن محلول ته‌نشین نمی‌شود.

کاربرد سلولز

سلولز ماده تشکیل دهنده دیواره سلولی گیاهان است. این ترکیب اولین بار در سال 1838 مورد توجه قرار گرفت. در آن سالها با اعمال تغییراتی در آن مانند نیتروژندار کردن در تولید نیترو سلولز مورد بهره برداری قرار گرفت. سلولز بصورت تقریبا خالص در رشته‌های پنبه وجود دارد. این رشته‌ها در تولید نخ و پارچه بافی و تولید پوشاک اهمیت فراوانی دارند.

همچنین الیاف پنبه استرلیزه شده در پزشکی کاربرد زیادی دارد. سلولز بصورت ترکیب با لیگنین (ماده چوب) و سلولز در تمام مواد گیاهی وجود دارد. سلولز در گذشته در ساخت باروت بدون دود مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروزه از آن برای تولید نیترو سلولز که در ساخت مواد منفجره ، پلاستیک‌سازی ، رنگسازی و … کاربرد دارد، استفاده می‌کنند. سلولز همچنین در آزمایشگاه به عنوان جزء عمل کننده فاز جامد در کروماتوگرافی لایه نازک استفاده می‌شود.

از:دانشنامه رشد